Module 2.

2. Participatief erfgoedbeheer voor duurzaam toerisme en lokale ontwikkeling

Samenvatting

Door de toename van communicatie en het brede aanbod aan reismogelijkheden, zowel tussen landen als binnen een regio, hebben sommige plaatsen te maken gekregen met een overweldigende toename van het toerisme, wat vaak negatieve gevolgen heeft voor de lokale gemeenschappen die de toeristen ontvangen. Maar wat als we ons een vorm van toerisme voorstellen die de gastheer geen schade berokkent, maar juist deel uitmaakt van het lokale leven en de lokale identiteit? In dit hoofdstuk wordt gekeken hoe collaboratief beheer kan bijdragen aan duurzaam toerisme. Er wordt aandacht besteed aan manieren om een evenwicht te vinden tussen het verwelkomen van bezoekers en het welzijn van de gemeenschap. Ook wordt duidelijk hoe het betrekken van de lokale bevolking culturele ervaringen authentieker en betekenisvoller maakt.

Het betrekken van lokale gemeenschappen bij het beheer van hun erfgoed is essentieel voor het opbouwen van duurzaam toerisme en het stimuleren van lokale ontwikkeling. Wanneer mensen inspraak hebben in het behoud en de promotie van hun culturele en natuurlijke rijkdommen, worden de voordelen van toerisme eerlijk verdeeld en spelen de lokale bewoners een centrale rol in beslissingen over hun erfgoed.

Ecomusea spelen bijvoorbeeld een grote rol in het aanmoedigen van lokale bedrijven om ambachtelijke producten te verkopen of traditionele eetervaringen of rondleidingen onder leiding van lokale bewoners aan te bieden. Praktijkvoorbeelden laten zien hoe deze inspanningen gemeenschappen helpen economisch sterk te blijven en tegelijkertijd hun cultuur levend te houden.

1. Betrokkenheid van de gemeenschap bij de besluitvorming

Bij deze aanpak nemen gemeenschappen actief deel aan het opsporen, beschermen en tentoonstellen van hun erfgoed. Via lokale raden, vergaderingen en workshops kunnen inwoners mee beslissen over hoe hun erfgoed wordt verzorgd en gebruikt. Op deze manier weerspiegelen erfgoedprojecten echt de waarden, behoeften en verwachtingen van de gemeenschap.

2. Erfgoed als instrument voor duurzaam toerisme

Toerisme bloeit wanneer de lokale bewoners zich gesterkt voelen om hun erfgoed te beheren en uit te leggen. Het stimuleren van verantwoord toerisme dat tradities en het milieu respecteert, helpt de culturele en natuurlijke integriteit van het gebied te beschermen. Het moedigt bezoekers ook aan om op een zinvolle manier in contact te komen met de lokale cultuur, wat een win-winsituatie oplevert voor zowel toeristen als bewoners.

3. Economische voordelen voor lokale ontwikkeling

Wanneer gemeenschappen het beheer van erfgoed op zich nemen, kunnen ze daar direct van profiteren, of dat nu is door rondleidingen te geven, ambachtelijke producten te verkopen of gastvrijheid te bieden. Dit helpt bij het opbouwen van een duurzame lokale economie, waardoor gemeenschappen meer onafhankelijkheid krijgen en hun cultureel en natuurlijk erfgoed op de lange termijn in stand blijft.

Door participatief erfgoedbeheer in toeristische plannen te integreren, worden gemeenschappen sterker en veerkrachtiger. Deze aanpak beschermt het cultureel erfgoed en ondersteunt een toeristisch model dat inclusief, duurzaam en gunstig is voor alle betrokkenen.

Figuur 4. Verkenning van het gebied in het Lis Aganis Ecomuseum, 2021. Bron: Lis Aganis.
Ga naar de inhoud