Innovatie in onze gemeenschappen gaat verder dan het introduceren van nieuwe technologieën of trends. Het begint met echt luisteren, lokale kennis waarderen en samen oplossingen bedenken die aansluiten bij ervaringen uit het echte leven. Geïnspireerd door de ideeën van Paulo Freire (2014) en René Barbier (1997) betekent innovatie een dialoog aangaan met het land en zijn mensen, waarbij ethisch en empathisch luisteren de eerste stap naar verandering is.
Op deze manier gaat een cultuur van innovatie niet alleen over het bedenken van iets nieuws. Het gaat ook over het terugbrengen van tradities, het heroverwegen van dagelijkse gewoontes en het gebruiken van verschillende soorten kennis om gemeenschappelijke uitdagingen aan te gaan. Creativiteit wordt gezien als iets dat we samen in de loop van de tijd opbouwen, ondersteund door ruimtes die verbeelding, dingen uitproberen, fouten maken en gaandeweg leren verwelkomen.
Verwijzend naar het idee van een innovatiecultuur in musea (Eid & Forstrom, 2021) zien we dat wanneer omgevingen openstaan voor participatie, samenwerking en diversiteit, ze mensen aanmoedigen om mee te doen en flexibeler te worden. Maar om innovatie echt vorm te laten krijgen, is het belangrijk om sterke institutionele ondersteuning te hebben die helpt bij het organiseren, onderhouden en begeleiden van deze inspanningen.
Daarom kan het opzetten van een innovatieafdeling een groot verschil maken: een team dat zich hierop richt, idealiter met een eigen budget en de juiste tools om actief luisteren te bevorderen, voorstellen te beheren en de voortgang van nieuwe ideeën duidelijk te volgen.
Het stimuleren van een innovatiecultuur betekent het opbouwen van vertrouwen, het erkennen van de kracht van collectieve creativiteit en het kiezen voor participatief leiderschap als een manier om positieve verandering teweeg te brengen – met zorg, openheid en de moed om op basis van echte ervaringen een nieuwe start te maken.