Bezoekerscentrum Corvo Ecomuseum, “Huis van de Tijd”. Bron: HIGHRES-team.
Het initiatief maakt deel uit van het Ecomuseum do Corvo, een dynamisch proces waarbij de gemeenschap haar erfgoed bewaart, interpreteert en beheert met het oog op duurzame ontwikkeling. Deze aanpak bevordert de erkenning en bevestiging van de identiteit van het eiland en werkt als een katalysator voor de lokale sociaaleconomische ontwikkeling, het genereren van welvaart en het dienen van de belangen van de gemeenschap.
Het doel van het project is om een uitgebreide database op te bouwen van mondelinge getuigenissen van inwoners van Corvo die al lange tijd op het eiland wonen, waarbij de nadruk ligt op lokale tradities, kennis en culturele uitingen. Het doel is om het erfgoed van het eiland te behouden, te waarderen en te verspreiden door het creëren van een digitale opslagplaats van het geheugen van Corvo. Dit depot zal toekomstig onderzoek ondersteunen, educatieve en museale communicatiemiddelen bieden en duurzame ontwikkeling en lokaal toerisme bevorderen.
Daarnaast omvat het project een participatieve fotografische inventarisatie, waarbij beelden van de bewoners worden vastgelegd als aanvulling op de verzamelde herinneringen. Deze visuele documentatie versterkt de mondelinge getuigenissen en geeft een rijker en completer beeld van het culturele erfgoed van het eiland.
Door deze inspanningen beschermt het initiatief niet alleen de unieke tradities en kennis van Corvo, maar bevordert het ook de betrokkenheid van de gemeenschap en draagt het bij aan de duurzame groei en het toerisme van het eiland.
Elementen van Corvo Ecomuseum: Erfgoed van het gebied, bevolking, speciale plaatsen, ouderen, collectief geheugen. Bron: Corvo Ecomuseum webpagina.
1.2. Informatie over het initiatief
Contactpersoon: Deolinda Estêvão
Positie: Directeur
Aantal betrokkenen: Groot team
Profiel van betrokken personen: personeel, leden van de gemeenschap
Kwalificatie/opleiding van betrokkenen: traditionele kennis, academici/onderzoekers, museumdeskundigen, technische experts.
1.3. Opleiding
Het Ecomuseum erkent de kwetsbaarheid van lokale tradities en benadrukt de dringende noodzaak om leden van de gemeenschap te trainen in conserveringsmethoden. Er is uitgebreid overleg gevoerd met lokale ouderen om hun inzichten vast te leggen en hun ervaringen te documenteren, zodat de kennis wordt doorgegeven aan toekomstige generaties. Geplande workshops, waaronder weefsessies, zijn bedoeld om deze tradities nieuw leven in te blazen en te beschermen.
Daarnaast probeert een mandolinegroep, gevormd in samenwerking met de plaatselijke school, folklore en traditionele muziek nieuw leven in te blazen, waarbij de cruciale rol van dit partnerschap in erfgoededucatie wordt erkend. Het Ecomuseum zet zich in om deze educatieve inspanningen voort te zetten en de betrokkenheid van jongeren bij het begrijpen, behouden en delen van hun erfgoed te bevorderen.
Verdere capaciteitsopbouwende activiteiten zijn nodig voor de lokale gemeenschap om tradities zoals weven nieuw leven in te blazen en om artistieke training te bieden ter ondersteuning van lokale muziek- en theatergroepen. Vanwege het isolement van het eiland worden externe trainers aangetrokken voor sessies ter plaatse, die als effectiever worden beschouwd om aan de behoeften van de gemeenschap te voldoen.
Betrokkenheid van de gemeenschap bij de identificatie en het beheer van de ICE:
Laag
Gemiddeld
Hoog
Sinds 2015 is het Ecomuseum van Corvo actief bezig met het identificeren en verzamelen van informatie over het geheugen en erfgoed van het eiland. Door samen te werken met de gemeenschap en participatieve activiteiten uit te voeren, zoals het Fotoverzamel- en Tentoonstellingsproject, heeft het Ecomuseum zijn bereik uitgebreid met culturele referenties, kunst, ambachten, uitdrukkingsvormen en traditionele praktijken als integrale onderdelen van het lokale erfgoed.
Training in traditionele weeftechnieken voor leden van de gemeenschap, juni 2024. Bron: Facebookbericht.
De activiteiten van het Ecomuseum lieten zien dat de herinnering aan vroegere tijden diep verankerd is in lokale festivals, sociale gebruiken, ambachten en gastronomie. Dit culturele geheugen bevordert een gevoel van participatie en saamhorigheid onder de leden van de gemeenschap, en versterkt hun groepsidentiteit en verbondenheid met het gebied. De volgende elementen zijn geïdentificeerd als belangrijk immaterieel erfgoed op lokaal niveau:
De Wolcyclus
De Cultus van de Heilige Geest
Het Corvino Lexicon
Varkens slachten
Legenden van Corvo
Sargasso verzamelen
Deze elementen worden beschreven op de website van het Ecomuseum en laten zien hoe belangrijk ze zijn voor de gemeenschap.
Elementen die zijn geïdentificeerd als belangrijk immaterieel erfgoed op lokaal niveau. Bron: Corvo Ecomuseum webpagina.
Om dit erfgoed te behouden en door te geven aan toekomstige generaties, is het Ecomuseum betrokken bij verschillende activiteiten en projecten. Zo heeft het TASTE-project – Taste Azores Sustainable Tourism Experiences, ontwikkeld in samenwerking met CEEAplA (Center for Applied Economics Studies of the Atlantic) en CHAM (Center for Humanities of the University of the Azores), verschillende video’s geproduceerd die beschikbaar zijn op de website van het museum. Deze video’s helpen bij het documenteren en delen van het immateriële erfgoed van het eiland, waardoor het toegankelijk wordt voor een breder publiek.
#TASTE – Episode 26. Memórias e vivências da alimentação na ilha do Corvo [Memories and experiences of food on the island of Corvo].
#TASTE – Episode 41. As Couves da Barça. Uma tradição da gastronomia na ilha do Corvo [Couves da Barça. A gastronomic tradition on the island of Corvo].
#TASTE – Episode 62. As filhoses do Entrudo na ilha do Corvo [The children of Carnival on the island of Corvo].
#TASTE – Episode 66. A confeção do pão de milho na ilha do Corvo: memórias e vivências [The making of corn bread on the island of Corvo: memories and experiences].
#TASTE – Episode 75. As tortas de erva patinha na ilha do Corvo [Herb pies on the island of Corvo].
#TASTE – Episode 87. A produção do queijo artesanal na ilha do Corvo [Artisanal cheese production on the island of Corvo].
Een lid van de gemeenschap deelt haar herinneringen aan en ervaringen met eten op het eiland Corvo. Bron: Screenshot van YouTube-video.
Het Ecomuseum werkt met een participatieve managementaanpak, waarbij leden van de gemeenschap worden betrokken bij de identificatie, documentatie en het behoud van hun erfgoed. Dit samenwerkingsmodel zorgt ervoor dat de stem en kennis van de gemeenschap centraal staan in de activiteiten van het Ecomuseum.
Om het cultureel toerisme te bevorderen, wil het initiatief deze inspanningen voortzetten door een digitaal platform voor het museum te creëren. Dit platform zal de verzamelde documenten en video’s direct beschikbaar maken voor het publiek, waardoor de zichtbaarheid en waardering van het immateriële erfgoed van Corvo wordt vergroot. Door deze culturele elementen online toegankelijk te maken, wil het Ecomuseum bezoekers en onderzoekers aantrekken en zo een beter begrip en waardering van de rijke culturele tradities van het eiland bevorderen.
Hoofdstuk 3. Creatie van verhalen en aanpassing
aan digitale communicatieformaten
Proces van contentcreatie
Hoe wordt dit in een digitaal
format gecommuniceerd?
Audiovisueel, multimedia
tentoonstelling op locatie, website, video/audio-platform (Youtube), sociale media (Instagram, Facebook...)
Voortbouwend op de voorlopige inventarisatie die door het Ecomuseum is uitgevoerd, heeft het team zich gericht op veldactiviteiten, waaronder het interviewen van leden van de gemeenschap en het documenteren van hun deelname door middel van aantekeningen, filmopnamen, tekeningen en foto’s. Deze primaire informatie wordt vervolgens aangevuld en vergeleken met gegevens uit verschillende bronnen, zoals lokale bibliotheken, verenigingen, boeken en websites. Deze primaire informatie wordt vervolgens aangevuld en vergeleken met gegevens uit verschillende bronnen zoals lokale bibliotheken, verenigingen, boeken en websites. Deze aanpak erkent dat sommige culturele referenties in de loop der tijd veranderd of verdwenen kunnen zijn.
Het proces erkent de veelheid aan perspectieven die inherent zijn aan cultureel erfgoed. Verschillende mensen kunnen verschillende of zelfs tegengestelde meningen hebben over dezelfde culturele referentie, gebaseerd op hun persoonlijke ervaringen en relaties ermee. Deze diversiteit van perspectieven maakt integraal deel uit van het documentatieproces.
Van de eerste interviews tot de eindredactie van het materiaal, het hele proces is participatief en bevordert de samenwerking tussen het museum en de gemeenschap. Er worden regelmatig discussiesessies gehouden om de te verspreiden inhoud te evalueren en te selecteren. Dit zorgt ervoor dat de verhalen authentiek zijn en het collectieve geheugen van de gemeenschap weerspiegelen.
De resulterende digitale inhoud, waaronder video’s, tekeningen en foto’s, wordt aangepast voor verschillende platforms om een breder publiek te bereiken. Deze methode bewaart niet alleen het culturele erfgoed van Corvo, maar maakt het ook toegankelijk en aantrekkelijk voor toekomstige generaties en bezoekers. Door gebruik te maken van digitale communicatievormen kan het Ecomuseum het rijke en diverse culturele erfgoed van Corvo effectief delen met een wereldwijd publiek.
In Corvo, met een bevolking van 386 inwoners (per 2021), is de betrokkenheid van de gemeenschap bij de activiteiten van het Ecomuseum bijzonder groot. Sommige evenementen trekken meer dan 150 deelnemers, wat getuigt van een grote lokale betrokkenheid.
Het Ecomuseum stimuleert actieve deelname van de lokale gemeenschap aan de planning en activiteiten. Een belangrijk mechanisme hiervoor is de “Grupo de Amigos do Ecomuseu do Corvo” (Groep Vrienden van het Ecomuseum Corvo), een focusgroep die waardevolle feedback en input geeft via e-mail en online formulieren. Deze input vormt een integraal onderdeel van het planningsproces.
Corvo’s Ecomuseum Foto Inventaris Archief, foto van de maand, mei 2024. Bron: Facebook bericht.
De mobilisatie van de gemeenschap, gefaciliteerd door het Ecomuseum, is cruciaal voor het succes van het project. Het foto-inventarisatieproject dient bijvoorbeeld als katalysator voor discussie en betrokkenheid van de gemeenschap. Bewoners dragen hun foto’s bij en nemen actief deel aan het documentatieproces.
Alle stadia van planning en informatieverzameling, van interviews tot eindredactie, worden op een participatieve manier uitgevoerd. Het museum en de gemeenschap creëren samen de inhoud en zorgen ervoor dat alle stemmen worden gehoord en gerespecteerd. Er worden methodes gebruikt die de wederkerigheid van kennis erkennen, met regelmatige sessies voor discussie, monitoring en evaluatie.
Deze aanpak zorgt ervoor dat de deelname van de gemeenschap actief is in plaats van passief. Bewoners zijn niet enkel geïnterviewden of toeschouwers; ze zijn coproducenten, diep betrokken bij het bewaren en delen van hun cultureel erfgoed. Dit samenwerkingsmodel bevordert een sterk gevoel van eigenaarschap en trots op het erfgoed van de gemeenschap.
Hoofdstuk 4. Publiek en methodologieën
Doelgroep: toeristen/bezoekers, lokale gemeenschap, studenten, onderzoekers/professionals op het gebied van cultureel erfgoed
Bereik:
Laag
Gemiddeld
Hoog
Doel van het delen van de verhalen:
Tradities behouden
Toerisme bevorderen
Sociale cohesie
Frequentie: Permanente activiteit
De verspreiding van het initiatief van het Corvo Ecomuseum is gebaseerd op een veelzijdige aanpak om een breed publiek te bereiken. Het initiatief wordt voornamelijk bekend gemaakt via de website van het museum, die dient als centraal punt voor informatie en updates. Daarnaast wordt er in het museum veel promotie gemaakt tijdens activiteiten en evenementen.
Het museum gebruikt verschillende methoden om de lokale gemeenschap erbij te betrekken, waaronder open oproepen op posters, aankondigingen op Facebook en het gebruik van de “Grupo de Amigos do Ecomuseu do Corvo” (Groep Vrienden van het Corvo Ecomuseum), die een groot lokaal bereik heeft. Deze groep speelt een cruciale rol in het verspreiden van bewustzijn en het aanmoedigen van deelname vanuit de gemeenschap.
Actieve samenwerking met andere instellingen en partners helpt ook om het initiatief bekendheid te geven. Presentaties in academische en andere ruimten buiten het eiland dragen bij aan een bredere erkenning.
Zo heeft de deelname van het museum aan het EcoHeritage Project in 2022 als casestudy gezorgd voor internationale bekendheid. De details van het project zijn toegankelijk op het EcoHeritage leerplatform, wat de innovatieve praktijken van het museum onder de aandacht brengt en mogelijkheden voor internationale publiciteit genereert.
Door deze gecombineerde inspanningen zorgt het Corvo Ecomuseum ervoor dat zijn digitale verhalen en het behoud van immaterieel cultureel erfgoed zowel het lokale als het mondiale publiek bereiken, waardoor het bewustzijn en de waardering toenemen.
Hoofdstuk 5. Innovatieve aspecten
Het Ecomuseum do Corvo is gebaseerd op de principes van Sociomuseologie en geeft prioriteit aan de participatie van de gemeenschap in al zijn processen. Dit initiatief maakt gebruik van methodologieën die de wederkerigheid van kennis en participatieve inventarisatie benadrukken, en erkent dat de betrokkenheid van de lokale gemeenschap fundamenteel is voor elke museale inspanning.
Het innovatieve aspect van deze aanpak ligt in het streven om van het museum niet alleen een verteller van de geschiedenis van de plek te maken, maar ook een actieve deelnemer aan het dagelijks leven van de gemeenschap. Door de bewoners bij alle stadia te betrekken – van planning en documentatie tot verspreiding – zorgt het museum ervoor dat het de wensen en behoeften van de gemeenschap weerspiegelt. Dit participatieve model verandert het museum in een dynamisch instrument voor duurzame culturele en economische ontwikkeling.
Bovendien integreert het initiatief moderne digitale verteltechnieken met traditionele culturele praktijken, waardoor een uniek platform ontstaat dat zowel het lokale erfgoed behoudt als nieuw leven inblaast. Het gebruik van digitale platforms, in combinatie met actieve betrokkenheid van de gemeenschap, zorgt voor een bredere verspreiding van de culturele verhalen van Corvo, waardoor cultureel toerisme wordt bevorderd en een diepere band tussen de gemeenschap en haar erfgoed wordt gestimuleerd.
In het algemeen laat deze aanpak zien hoe musea kunnen dienen als katalysator voor gemeenschapsontwikkeling, waarbij lokale kennis en participatie worden ingezet om duurzame resultaten te bereiken.
Hoofdstuk 6. Impact
Effect op toerisme:
Laag
Gemiddeld
Hoog
Impact op lokale duurzame ontwikkeling:
SDG1. Uitbanning van armoede
SDG3. Gezondheid en welzijn
SDG4. Kwaliteitsonderwijs
SDG5. Gendergelijkheid
SDG10. Ongelijkheden verminderen
SDG11. Duurzame steden en gemeenschappen
SDG12. Duurzame consumptie en productie
SDG13. Actie tegen wereldwijde klimaatverandering
Het project richt zich op het behoud en de promotie van de unieke kennis, uitdrukkingen en tradities van Corvo. Door de centra van het Ecomuseum toegankelijk te maken voor bezoekers en activiteiten aan te bieden zoals workshops en rondleidingen, betrekt het initiatief zowel de lokale bevolking als toeristen actief bij het project.
Het Ecomuseum van Corvo heeft als doel het natuurlijke, historische, landschappelijke en culturele erfgoed van het eiland te beschermen en te bevestigen. Deze verbintenis bewaart niet alleen de rijke tradities van Corvo, maar bevordert ook de lokale ontwikkeling en verbetert de levenskwaliteit van de bewoners van het eiland.
Door de nadruk te leggen op duurzame ontwikkeling zorgt het project ervoor dat de conserveringsinspanningen bijdragen aan het welzijn van de gemeenschap op de lange termijn. De actieve betrokkenheid van de lokale bevolking bij deze activiteiten bevordert een gevoel van trots en eigenaarschap, waardoor de culturele identiteit van Corvo wordt versterkt. Bovendien stimuleert het initiatief de lokale economie en creëert het mogelijkheden voor economische groei door toeristen aan te trekken via goed georganiseerde rondleidingen en boeiende workshops.
Door deze inspanningen bewaart het Corvo Ecomuseum niet alleen de unieke tradities en kennis van het eiland, maar versterkt het ook het vermogen van de gemeenschap om deze culturele rijkdom voor toekomstige generaties in stand te houden en te ontwikkelen. De impact van het initiatief is dus zowel diepgaand als verstrekkend en versterkt de rol van het museum als katalysator voor positieve verandering binnen de gemeenschap.
Over het geheel genomen integreert de aanpak van het Corvo Ecomuseum cultuurbehoud met duurzame ontwikkeling, waardoor het een belangrijke positieve invloed heeft op zowel de gemeenschap als haar erfgoed.
