Laten we beginnen met een belangrijke vraag: wat doet, weet of viert een gemeenschap dat als erfgoed moet worden beschouwd? Vaak hebben dingen die eenvoudig lijken – zoals een traditioneel recept, een groepslied of een lokaal feest – een diepe culturele betekenis.
Immaterieel cultureel erfgoed (ICE) omvat “de praktijken, representaties, uitingen, kennis, vaardigheden – evenals de instrumenten, voorwerpen, artefacten en culturele ruimtes die daarmee verband houden – die gemeenschappen, groepen en, in sommige gevallen, individuen erkennen als onderdeel van hun cultureel erfgoed” (UNESCO, 2003). De gemeenschap zelf erkent en dat wat zij erkent is geworteld in het dagelijks leven en een gedeeld gevoel van identiteit (Florêncio et al., 2016, p. 16).
Het beschermen van ICE is meer dan alleen het documenteren ervan. Het behelst ook het levend houden, het doorgeven aan volgende generaties en het laten groeien en veranderen – vooral wanneer er uitdagingen zijn zoals migratie, globalisering of het verlies van traditionele kennis (Florêncio et al., 2014). Het ondersteunen van ICE helpt de diversiteit te behouden, stimuleert de dialoog tussen culturen en versterkt de banden binnen de gemeenschap (Raad van Europa, 2005).
Zoals Freire (2005, p. 80) zei: “Niemand leert een ander iets, en niemand is autodidact, mensen leren elkaar iets, bemiddeld door de wereld.” Dit idee past ook bij ICE: het is een gedeeld proces van luisteren, respecteren en cultuur doorgeven.