In dit deel kijken we naar vier lokale projecten – twee in Spanje en twee in Nederland – die succesvol laten zien hoe gemeenschappen zich inzetten voor initiatieven waarbij immaterieel cultureel erfgoed bijdraagt aan zowel de ontwikkeling als het welzijn van hun leden.
"Raíces": empowerment van gemeenschapsverhalen door middel van collaboratieve kunst, Spanje
Raíces is een gemeenschapsonderzoeksproject onder leiding van masterstudenten Esthetische Educatie aan de Universiteit van Jaén, Spanje. Het vond plaats in de stad Alcaudete, waar lokale bewoners werden uitgenodigd om hun persoonlijke verhalen, herinneringen en traditionele ambachten te delen. In nauwe samenwerking met de buurtvereniging Fuente Zaide werden deze verhalen verzameld en omgezet in een digitale documentaire die het immaterieel cultureel erfgoed van de gemeenschap bewaart en viert. Door middel van participatieve kunst en storytelling heeft Raíces mensen bij elkaar gebracht, de inwoners een sterkere stem gegeven en de lokale identiteit versterkt. Door traditionele kennis te combineren met digitale hulpmiddelen laat het project zien hoe samenwerking het cultureel erfgoed kan beschermen. Het benadrukt ook hoe partnerschappen tussen universiteiten en gemeenschappen veerkracht kunnen opbouwen, intergenerationele verbindingen kunnen stimuleren en duurzame ontwikkeling kunnen ondersteunen – allemaal factoren die kunnen bijdragen aan het bevorderen van lokaal toerisme en economische groei.
"Vientos del Tiempo": mondelinge tradities nieuw leven inblazen door middel van theater en digitale media, Spanje
“Vientos del Tiempo” is een cultureel project uit Torredonjimeno, Spanje, dat lokale mondelinge tradities en erfgoed nieuw leven inblaast met behulp van theater en digitale media. Deze non-profitorganisatie betrekt de gemeenschap bij het project door middel van gedramatiseerde verhalen, rondleidingen en audiovisuele werken om regionale verhalen, gebruiken en historische figuren levend te houden. Door liveoptredens te combineren met moderne platforms zoals tv en sociale media, maken ze traditionele verhalen fris en spannend, vooral voor een jonger publiek. Enkele hoogtepunten zijn de serie “Tiempo de Navidad” en de samenwerking met TikTok-influencers om de lokale geschiedenis op een leuke manier te verspreiden. Dit project versterkt niet alleen de culturele trots en de banden tussen generaties, maar helpt ook het toerisme door erfgoedervaringen toegankelijker en boeiender te maken. “Vientos del Tiempo” laat zien hoe storytelling in combinatie met digitale hulpmiddelen immaterieel erfgoed kan beschermen en tegelijkertijd de gemeenschapszin kan versterken en de lokale groei kan ondersteunen.
Spotting Intangible Heritage, Nederland
Spotting Intangible Heritage is een cool project van het Nederlands Centrum voor Immaterieel Cultureel Erfgoed, onderdeel van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Het doel is om mensen in heel Nederland meer bewust te maken van immaterieel cultureel erfgoed (ICH). Borden met QR-codes worden in dorpen, steden en bij culturele bezienswaardigheden geplaatst. Bezoekers kunnen de QR-code scannen om digitale verhalen over lokale tradities en gebruiken te ontdekken. Wat echt bijzonder is, is hoe deze verhalen tot stand komen: het Kenniscentrum begint met een basisscript, maar vervolgens voegen lokale gemeenschappen hun eigen persoonlijke verhalen en ervaringen toe. Deze samenwerking tussen bewoners, schrijvers en mediaprofessionals zorgt ervoor dat de inhoud authentiek en boeiend is. Door technologie te combineren met echte stemmen uit de gemeenschap helpt Spotting Intangible Heritage de lokale cultuur tot leven te brengen en mensen meer verbonden te maken met de plek waar ze wonen.
Het Nationaal Holocaustmuseum
Het National Holocaust Museum hanteert een praktische aanpak door overlevenden van de Holocaust en hun families rechtstreeks te betrekken bij het samenstellen van de tentoonstellingen. Overlevenden delen hun persoonlijke verhalen en ervaringen en dragen zo bij aan het verhaal dat het museum wil vertellen. Deze samenwerking zorgt ervoor dat de tentoonstellingen authentiek en ontroerend blijven, terwijl tegelijkertijd de stemmen van degenen die de Holocaust hebben meegemaakt worden geëerd.